เทคนิคการดูแลการขับถ่ายผู้ป่วยติดเตียง-ป้องกันแผลกดทับ
การเช็ดทำความสะอาด หลังจากขับถ่ายให้กับผู้ป่วยติดเตียงจะช่วยป้องกัน การเกิดแผลกดทับ จากการขับถ่ายปัสสาวะ-อุจจาระของผู้ป่วยติดเตียงที่ก่อให้เกิดความเปียกชื้นต่อผิวหนัง หรือที่เรียกกันโดยทั่วไปว่า ผื่นแผลจากฉี่กัด อึกัด นั่นเอง
การทำความสะอาดผิวหนังที่ไม่สะอาดพอ ส่งผลให้ผิวหนังบริเวณดังกล่าวได้รับการระคายเคืองก่อให้เกิดความต้านทานของผิวหนังลดลง เนื้อเยื่อเกิดผื่น ฉีกขาด ติดเชื้อและเป็นแผลกดทับได้ในที่สุด
วันนี้หมอขอมาแนะนำเทคนิคการดูแลการขับถ่ายผู้ป่วยติดเตียงเพื่อป้องกันการเกิดแผลกดทับ
เลือกอ่านหัวข้อที่สนใจ
- เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม
- ขั้นตอนการทำความสะอาดหลังการขับถ่ายในผู้ป่วยติดเตียง
- เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย
เริ่มจากเตรียมอุปกรณ์ให้พร้อมก่อน
- สำลีทำความสะอาด ที่นิมใช้จะเป็นสำลีแผ่นใหญ่หนา อาจซื้อเป็นสำลีม้วนแล้วนำมาตัดแบ่งเองได้ เพื่อประหยัดเงิน
- สบู่เหลว ยี่ห้อใดก็ได้ที่ใช้ตามปกติ
- ขวดบรรจุน้ำทำความสะอาด
- ถุงขยะ
- หม้อนอน (Bed pan) สำหรับผู้ป่วยที่สามารถบอกความต้องการได้
อุปกรณ์เหล่านี้สามารถใส่ไว้ในรถเข็นเล็กๆ จัดให้เป็นสัดส่วน เนื่องจากต้องยกไปมาบ่อยๆ ผู้ดูแลจะได้ไม่ต้องเหนื่อยยกของมาก ประหยัดแรงค่ะ
อุปกรณ์เหล่านี้สามารถใส่ไว้ในรถเข็นเล็กๆ หน้าตาเหมือนรถเข็นตามห้างสรรพสินค้า หรืออาจใช้เป็นตู้เก็บของขนาดเล็กที่มีล้อเลื่อน จัดให้เป็นสัดส่วนก็ได้เช่นกันค่ะ เนื่องจากต้องยกไปมาบ่อยๆ ผู้ดูแลจะได้ไม่ต้องเหนื่อยยกของมาก ประหยัดแรงค่ะ
ขั้นตอนการทำความสะอาดหลังการขับถ่ายในผู้ป่วยติดเตียง
- ควรล้างมือให้สะอาดก่อนทำความสะอาด
- กรณีผู้ป่วยติดเตียงถ่ายบนเตียง ควรล้างทวารโดยการใช้หม้อนอน (Bed pan) หรือรองไว้ด้วยแผ่นซับรองก้น เพื่อไม่ให้ซึมลงเตียงนอนค่ะ
- ล้างชำระด้วยน้ำและสบู่ โดยผู้ดูแลใส่ถุงมืออนามัย ใช้สำลีทำความสะอาดชุบน้ำสบู่หมาดๆ
- เช็ดทำความสะอาดให้ทั่วบริเวณทวาร โดยเน้นย้ำให้เช้ดจากด้านหน้าไปด้านหลังผู้ป่วยค่ะ (จากอวัยวะเพศไปทางรูทวารหนัก) เพื่อป้องกันการย้อนกลับมาติดเชื้อจากอุจจาระที่อยู่ด้านหลังเข้าสู่ทางเดินปัสสาวะด้านหน้าของผู้ป่วย
- นำสำลีที่ใช้แล้วทิ้งใส่ถุงขยะ เช็ดจากด้านหน้าไปด้านหลังสัก 2-3 รอบให้สะอาด แล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดที่เตรียมไว้
- ซับด้วยผ้าแห้งสะอาดอีกครั้ง เพื่อป้องกันการอับชื้น อันนำมาสู่การเกิดแผลกดทับ
- ผู้ดูแลนำสิ่งปฏิกูลในหม้อนอนไปทิ้งลงชักโครกในห้องน้ำตามปกติ ล้างทำความสะอาดหม้อนอนแล้วผึ่งแห้งไว้ ที่ผนังห้องน้ำ ล้างมือให้สะอาดหลังทำความสะอาดผู้ป่วย
เป็นอันเสร็จขั้นตอนการทำความสะอาด การดูแลการขับถ่ายผู้ป่วยติดเตียงแล้วค่ะ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย
- อาจเลือกใช้ผ้าอ้อมผู้ใหญ่หรือใช้แผ่นรองซับเสริมสำหรับปูเตียงในผู้ป่วยติดเตียง ทำการปรับระดับการใส่ผ้าอ้อมให้กระชับ เพื่อความสบายตัว ไม่รั่วซึม
- ควรหมั่นเปลี่ยนผ้าอ้อมทุก 4 ชั่วโมง หรือทุกครั้งที่ขับถ่าย ทำความสะอาดผิวหนังพร้อมซับผิวให้แห้ง เพื่อป้องกันการเกิดแผลบริเวณผิวหนัง
- ไม่โรยแป้งฝุ่นเพื่อป้องกันการสะสมเชื้อโรคในบริเวณที่อับชื้นและจุดซ่อนเร้น
- หากมีผื่นหรือแผล ควรปรึกษาแพทย์เพื่อให้การรักษาที่ถูกต้องเหมาะสมต่อไป เพื่อสุขอนามัยและสุขภาพจิตใจที่ดี
- โดยสรุปการทำความสะอาดผู้ป่วยติดเตียงหลังจากการขับถ่ายอุจจาระ-ปัสสาวะนั้น ควรทำทันที ไม่ควรปล่อยไว้ตามรอบการทำความสะอาด หรือรอบการพลิกตัว การละเลยการทำความสะอาดทันทีนั้น จะนำมาซึ่งปัญหาการติดเชื้อและการเกิดแผลกดทับ วุ่นวายอาจถึงขั้นต้องเข้าโรงพยาบาล
- การทาวาสลีนบริเวณผิวหนังที่คาดว่าเป็นจุดสัมผัสปัสสาวะ-อุจจาระด้วย เพื่อป้องกันการระคายเคือง และช่วยลดปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อการเกิดแผลกดทับ อีกทั้งยังลดการเกิดภาวะเปียกชื้นที่ผิวหนังด้วย เพราะความชื้นทำให้ผิวหนังเกิดการเปื่อยยุ่ย ถลอก และไม่ควรให้ผิวแห้งจนเกินไป เพราะผิวที่แห้งกร้านจะเกิดการแตกและความแข็งแรงลดลงทำให้เกิดแผลกดทับได้ง่ายขึ้นเช่นกัน
การทำความสะอาดผิวหนังที่ดี จะช่วยป้องกันการระคายเคืองของผิวหนัง ป้องกันการเกิดผื่น การติดเชื้อและแผลกดทับได้ จึงเป็นเรื่องเล็กน้อยที่ผู้ดูแลทุกท่านควรใส่ใจค่ะ
บทความที่น่าสนใจ
บทความโดย
หมอมิ้นท์ พญ.วรัชยา วลัยลักษณาภรณ์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสมองและระบบประสาท
สำหรับผู้ป่วยและผู้ดูแลทางบ้านที่มีคำถาม หรือสงสัยเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยโรคสมอง โรคเส้นเลือดสมองตีบ เส้นเลือดสมองแตก ผู้ป่วยโรคสมอง และผู้ป่วยติดเตียง สามารถส่งข้อความคำถามได้ที่เพจ “VIVA Wellness” หรือทางไลน์ “VIVA Wellness” นะคะ หมอและทีมหมอหลายๆท่านจะทยอยตอบคำถามให้ค่ะ